Vücudun denge sistemlerinin zarar görmesi ve akabinde hissedilen dairesel baş dönmesi “vertigo” olarak tanımlanır. Yanlış kanının aksine Vertigo bir hastalık değil; farklı bir rahatsızlığın semptomudur.
Şiddetli dairesel dönme ile kendini gösteren Vertigo, günlük hayatı olumsuz bir şekilde etkileyip kişilerin hayat kalitesini düşürebilecek etkiye sahiptir. Özellikle yaşlı kişilerde ani gelişen vertigo ataklarının kemik kırılmalarına yol açan düşmelere neden olması bu şikayetlerin önemini arttırmaktadır.
Vertigo yani denge bozukluğu durumu her yaşta görülebilir ve tedavi edilmediği takdirde hastaları günlük işlerini yapamaz hale getirebilir.
Aynı zamanda farklı bir hastalığın belirtisi olduğu gerçeği göz önünde bulundurulduğunda Vertigo belirtileri yaşayan kişilerin zaman kaybetmeden uzmanlara danışması gerekliliği sonucuna varılabilir.
Vertigo Belirtileri Nelerdir?
Vertigonun en sık görülen belirtisi baş dönmesi hissidir. Semptomları kişi hareketsiz kaldığında bile ortaya çıkıp rahatsızlık yaratabilir. Baş ya da vücut hareket ettirildiğinde semptomların şiddetinin artması olağandır.
Belirtilerin şiddetinin artmasıyla birlikte mide bulantısı, kusma ve aniden düşme gibi semptomlar da baş dönmesine eşlik edebilir. Vertigo belirtileri ile ilgili bir genelleme yapılması gerekirse; çabuk yorulma, denge kayıpları, baş ağrısı, olağan dışı göz hareketliliği, yürümede zorlanma, sersemlik hissi ve göz kararlamaları gibi semptomların hepsinin vertigo habercisi olduğu kabul edilir.
Uyku Apnesi Nedenleri Nelerdir?
Vertigonun nedenleri vertigo türüne göre değişiklik gösterir. Periferik vertigo; iç kulakta veya vestibüler sinirde bir problem olması durumunda ortaya çıkar. Merkezi vertigo ise beyinde özellikle de serebellum (beyincik) kısmındaki anomalililer sonucunda görülür.
Vertigo sorunlarının %93’lük bir kısmının iç kulak ve vestibüler sinir problemleri kökenli olduğu bilinmektedir. Bu doğrultuda periferik vertigonun nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- İyi Huylu Pozisyonel Baş Dönmesi (BPPV): Vertigo belirtilerine en çok neden olan sorundur. İç kulak içerisinde yer alan kulak kristallerinin yarım daire kanallarının içine kaçmasına bağlı olarak oluşur. Belirtiler kısa sürelidir. Hasta uzun süre sırtüstü yattığında yer değiştirmesi halinde belirtilerin şiddeti artar. Yürürken, uzanırken, eğilirken kısacası kristal yapıların hareket etmesine yol açan hareketler yapıldığında vertigo belirtileri hissedilir.
- Meniere Hastalığı: Baş dönmesi, dalgalı işitme kaybı, kulakta dolgunluk hissi ve uğultu gibi belirtilerle kendisini gösteren bu hastalıkla iç kulak sıvılarının basıncı artar. Periyotlar halinde hissedilen baş dönmesi atakları aniden başlar ve ne kadar süreceği belli değildir. 20 dakikada da sonlanabilir; bir gün de sürebilir.
- İç kulak iltihabı
Vertigonun saydığımız nedenleri haricinde baş dönmelerine yol açan farklı risk faktörlerinin olduğu da kabul edilmektedir.
Yüksek tansiyon, yaşın ilerlemesi, migren, depresyon, alerji, baş bölgesine alınan travmalar, Multiple Skleroz, boyun kireçlenmesi veya fıtığı, sigara, alkol, kan sulandırıcılar, antidepresan ilaçlar, kalp ve damar hastalıkları gibi faktörlerin de vertigo belirtilerini tetiklediği bilinmektedir.
Vertigo Tedavisi
Vertigo belirtileri ile günlük hayat kalitesi azalan hastaların zaman kaybetmeden uzmanlara görünmesi gerekir. Tedaviye geçilmeden önce hastanın sağlık geçmişi ve vertigo belirtilerinin detayları ile ilgili geniş çaplı bilgi edinilir.
Vertigo tedavisinde nasıl bir yol izleneceğinin belirlenmesi için öncelikle baş dönmesine neden olan faktörlerin net bir şekilde tespit edilmesi gerekir.
Tespit edilen nedene göre vertigo tedavisinde ilaç kullanılması gerekebilir. Vertigo belirtilerine kusma ve bulantı gibi şikayetlerin eşlik etmesi durumunda bu belirtileri engellemek adına uzmanlar hastaların ilaç kullanmasını önerebilir.
Özellikle Meniere hastalığına bağlı baş dönmesi yaşayanlara uygulanan ilaç tedavisine; tuz tüketiminin kısıtlanması, sigara bırakılması, stresten uzak durulması ve özel beslenme programlarına uyulması gibi yaşam tarzı değişiklikleri de eklenebilir.
“İyi Huylu Pozisyonel Baş Dönmesi” sorununun yaşandığı durumlarda vertigo tedavisi kapsamında, hastaya özel manevra egzersizleri yaptırılır. Bu özel egzersizler sırasında iç kulak kristallerinin stabilizasyonu amaçlanır. Bazı hastaların hayat kalitesi tek seansta dahi fark edilir ölçüde yükselebilir.
Vertigo tedavisinin temel amacı hastaların hayat kalitesini yükseltmek, baş dönmesine neden olan asıl hastalığı tedavi etmek ve ani baş dönmelerine bağlı sakatlık risklerini ortadan kaldırmaktır.
Bu süreçte baş dönmesini tetikleyen faktörlerden uzak kalınmalı, kişi hareketlerini belirtileri tetiklemeyecek şekilde düzenlemelidir. Alınan tedbirler işe yaramazsa ilaç tedavisi ve kişiye özel denge egzersizleriyle belirtiler ortadan kaldırılabilir.
Ancak tüm bu tedavi seçeneklerinin periferik vertigo özelinde olduğu unutulmamalıdır. Merkezi vertigo sorunu yaşayan ve beyninde ya da orta kulağında lezyon olan hastalara cerrahi müdahale yapılmasının gerekebileceği göz ardı edilmemelidir.
